Uczestnicy panelu dyskusyjnego „Jakiej zmiany potrzebują samorządy” podczas Krynica Forum 2024 (18-20 września) zgodnie stwierdzili, że obecny fundament prawny, na podstawie którego działają samorządy, jest dobry, ale wymaga ciągłej aktualizacji, aby dostosować się do bieżących wyzwań, takich jak pandemia czy powódź.
„Samorządy zostały stworzone dosyć dawno, natomiast zmienia się technologia, zmienia się otoczenie gospodarcze, ale też pojawiają się różne sytuacje kryzysowe. (…) Dlatego choćby w aspekcie bezpieczeństwa należy rozmawiać o zmianie” – zwracał uwagę Łukasz Smółka, marszałek województwa małopolskiego.
Podczas dyskusji zauważono, że obecny świat, w tym Polska, doświadcza szybkich zmian: geopolitycznych, ekonomicznych, klimatycznych i technologicznych.
Zdaniem Smółki, samorządy potrzebują dodatkowego wsparcia finansowego do realizacji różnorodnych zadań i inwestycji. Na przykład, zakupy związane z bezpieczeństwem ludności powinny być objęte zerowym podatkiem VAT – podkreślił.
„Zmiany trzeba robić zawsze, dostosowywać się do wyzwań, które niesie ze sobą dany czas” – podkreślił marszałek Ortyl.
Według Władysława Ortyla, marszałka województwa podkarpackiego, obecny czas sprzyja zmianom, zwłaszcza w obliczu kryzysów, takich jak powodzie, które obecnie mają miejsce.
Prof. Stanisław Mazur z Uniwersytetu Ekonomicznego i I zastępca prezydenta Krakowa podkreślił, że reforma samorządowa przeprowadzona za rządów Jerzego Buzka jest przestarzała i wymaga zmian. Jego zdaniem, zmiany powinny prowadzić do budowania wspólnoty, redukcji biurokracji oraz szerokiego stosowania technologii cyfrowych. Ponadto, istotną kwestią jest autonomia finansowa samorządów, według wiceprezydenta Krakowa powinny one mieć większą swobodę w wydatkowaniu środków.
Obecnie jest dobry moment na wprowadzenie zmian, zgodnie z opinią Władysława Ortyla, marszałka województwa podkarpackiego. Prof. Stanisław Mazur z Uniwersytetu Ekonomicznego oraz I zastępca prezydenta miasta Krakowa wskazał, że reforma samorządowa przeprowadzona za rządów Jerzego Buzka była dostosowana do tamtych czasów i obecnie wymaga zmian. Jak podkreślił, potrzebne są zmiany w kierunku budowania poczucia wspólnoty, redukcji biurokracji i szerokiego zastosowania digitalizacji. Kolejnym ważnym problemem jest kwestia finansowania – zdaniem wiceprezydenta Krakowa samorządy powinny mieć większą autonomię finansową, czyli swobodę decydowania, na jakie cele przeznaczają pieniądze.
„To jest czas na poważną dyskusję, w którym kierunku zmiany powinny zmierzać, by budować lepszy samorząd” – zaznaczył prof. Mazur.
Podczas panelu omówiono także temat ograniczenia liczby kadencji dla wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Zgodnie z ustawą z 11 stycznia 2018 r., wprowadzono dwukadencyjność z wydłużeniem jednej kadencji do 5 lat.
„Możemy zastanowić się, by w mniejszych jednostkach samorządu terytorialnego ta dwukadencyjność była dłuższa niż 10 lat, a w dużych miastach, gdzie jest prezydent, obecna forma jest dobrym rozwiązaniem” – mówił Rafał Komarewicz, poseł na Sejm RP.
Obecny fundament prawny, na podstawie którego działają samorządy, jest dobrze przemyślany, ale wymaga ciągłej aktualizacji, aby dostosowywać się do bieżących wyzwań, takich jak pandemia czy powódź. Podczas panelu dyskusyjnego „Jakiej zmiany potrzebują samorządy” podczas Krynica Forum 2024 (18-20 września), uczestnicy zwrócili uwagę na potrzebę dostosowania samorządów do szybko zmieniającego się świata.
Wskazano, że współczesny świat, w tym Polska, podlega szybkim zmianom geopolitycznym, ekonomicznym, klimatycznym i technologicznym, dlatego istnieje pilna potrzeba adaptacji samorządów do nowych realiów.
„Dwukadencyjność to rozwiązanie, które było dobre i jest dobre, zwłaszcza że wydłużono kadencję z czterech do pięciu lat, co pozwala na rozwinięcie skrzydeł, jeśli chodzi o inwestycje” – stwierdził Władysław Ortyl.
Marszałek Łukasz Smółka również wyraził swoje zdanie na temat dwukadencyjności, sugerując wydłużenie kadencji do 7 lat. Jego argumentem był fakt, że dłuższy okres pozwoli samorządowi przeprowadzić większe inwestycje, które mogą być zagrożone w przypadku zmiany władz po krótszej kadencji.
Żaden z samorządowców biorących udział w dyskusji nie poparł propozycji zmniejszenia liczby 16 województw poprzez połączenie istniejących. Zauważyli, że województwa mogą efektywnie współpracować przy dużych inwestycjach bez konieczności tworzenia nowych dużych jednostek administracyjnych.
W dyskusji poruszono również temat roli samorządów w sytuacjach kryzysowych, takich jak klęski żywiołowe. Według Łukasza Smółki, konieczne jest ciągłe przygotowywanie się na tego typu sytuacje przez wiele lat. W przypadku kryzysu, powinien zostać ustanowiony jeden centralny organ decyzyjny, na przykład wojewoda, który współpracowałby z samorządami.
„Reforma samorządów powinna być tak zrealizowana, by budować silne społeczeństwo, bo ono w sytuacji kryzysowej, w momencie zjednoczenia, będzie w stanie skutecznie i szybko reagować” – podsumował marszałek województwa małopolskiego.
Krynica Forum to miejsce, w którym odbywa się pogłębiona debata na temat najważniejszych wyzwań stojących przed Polską. W tegorocznej edycji skupiono się na zagadnieniach związanych ze wzmacnianiem bezpieczeństwa narodowego, odporności społecznej oraz pozycji gospodarczej Polski i krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej.
Wiadomości dystrybuowane przez: pap-mediaroom.pl