Mimo trudnej sytuacji gospodarczej, wielu polskich samorządów podjęło decyzję o kontynuacji budżetu obywatelskiego. W 2022 r. program ten został zrealizowany w ponad 43 proc. miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, a przeznaczone na ten cel środki wyniosły 630,5 mln złotych. Danymi tymi posłużył się serwis Prawo.pl, w oparciu o raport Instytutu Rozwoju Miast i Regionów.
Raport „Barometr budżetu obywatelskiego”, podsumowujący edycję budżetu obywatelskiego w 2022 roku został opublikowany po raz trzeci. Borys Martela, Liliana Janik i Kamil Mróz przeprowadzili dokładną analizę gmin miejskich i miejsko-wiejskich, w których zamieszkanych jest co najmniej 5 tys. mieszkańców. Badania wykazały, że budżet obywatelski pozostaje w stabilnej kondycji w samorządach.
„Władze miast niechętnie rezygnują z budżetu obywatelskiego. Pomiędzy 2021 a 2022 r. odeszły od niego jedynie 22 ośrodki, najczęściej z powodu trudniejszej sytuacji ekonomicznej. Na ich miejsce pojawiły się jednak kolejne ośrodki z takim budżetem, więc ogólną sytuację można ocenić pozytywnie” – mówi cytowany przez Prawo.pl Borys Martela, koordynator badań.
Raport wskazuje, że wielkość budżetu obywatelskiego zależna jest od wielkości miasta. W niektórych miastach, jak np. Piława Górna czy Zawadzkie, kwota budżetu wynosi zaledwie 50 tys. zł, podczas gdy w Warszawie została określona na kwotę aż 101 mln zł. Co dwudzieste miasto zdecydowało się zmniejszyć budżet obywatelski, natomiast dwie trzecie pozostawiło go na niezmienionym poziomie. Z kolei w 28% przypadków kwota budżetu została zwiększona, ale często poniżej poziomu inflacji.
Jak wynika z raportu, wielu miastom udało się zwiększyć budżet obywatelski, zapewniając mieszkańcom większe możliwości partycypacji w procesie decyzyjnym. Najwyższe kwoty budżetu zostały przeznaczone na rzecz największych miast. Przykładowo, w stolicy budżet obywatelski wyniósł 101 mln zł. Jest to z pewnością imponująca kwota, która może znacznie wpłynąć na poprawę infrastruktury i jakości życia w stolicy.
„Wydaje się, że to właśnie rosnące ceny mogą stanowić największe wyzwanie dla samorządów organizujących budżety obywatelskie. Z roku na rok ze środków przeznaczonych na BO można zrealizować coraz mniej. Rosnące ceny na rynku i trudności związane ze znalezieniem wykonawców utrudniają również realizację całej procedury” – wskazują autorzy opisywanego przez Prawo.pl raportu, podając przykład Niepołomic, gdzie władze miejskie wstrzymały edycję BO już w trakcie jej trwania. Urzędnicy stwierdzili bowiem, iż dynamicznie zmieniająca się sytuacja na rynku uniemożliwia im rzetelną wycenę propozycji zgłoszonych przez mieszkańców.
Pandemia i wojna na Ukrainie wpłynęły na budżet obywatelski. Wiele miast musiało zmierzyć się z poważnymi wyzwaniami finansowymi, a szczególnie dotknęło to większych lokalnych społeczności. Na szczęście, wiele gmin wzięło pod uwagę te kwestie i dopasowało swoje budżety do aktualnej sytuacji.
Jednym z najważniejszych aspektów budżetu obywatelskiego jest dostosowanie go do aktualnych warunków. W czasie pandemii i wojny wiele miast musiało zmienić wydatki, aby zapewnić, że mieszkańcy będą mieli dostęp do niezbędnych usług. Przystosowanie budżetu do bieżącej sytuacji było jednym z najważniejszych kroków w kierunku zapewnienia dostępu do usług publicznych.
Również ważnym krokiem w kierunku zapewnienia dostępu do usług publicznych jest włączenie mieszkańców w proces tworzenia budżetu. Przez umożliwienie mieszkańcom głosowanie na ważne projekty, lokalne społeczności mogą lepiej dostosować budżet do ich potrzeb. Dzięki temu możliwe jest wydatkowanie środków na obszary, które są najbardziej potrzebne, a także pozwala na lepsze wykorzystanie dostępnych zasobów.
Informacja pochodzi z serwisu: pap-mediaroom.pl